“Πιάσε το ΠΡΕΠΕΙ από το ιώτα και γδάρε το ίσαμε το πι” έγραφε ο Οδυσσέας Ελύτης, και τούτο ακριβώς είναι το απόσταγμα όσων συνέβησαν στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου στις 17 Ιουλίου 2020.
Το θέμα 11 της Ημερήσιας Διάταξης είχε τίτλο: “Γνωμοδότηση για την ΣΜΠΕ της Στρατηγικής που αφορά το Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικής Επένδυσης (ΕΣΧΑΣΕ) «PROJECT BLUE» στη θέση «Φερά Γκρεμνά – Βατούδια» της ∆.Κ. Άνω Μεράς του Δήμου Μυκόνου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.” Το συγκεκριμένο σχέδιο αποτελεί την Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ξενοδοχειακής μονάδας 340 κλινών, η οποία θα εκτείνεται σε έκταση 92.000 τετραγωνικών μέτρων. Το κόστος της επένδυσης υπολογίζεται περί τα 60 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η έκταση ανήκει στην Ιερά Μονή Θεοτόκου Τουρλιανής της Άνω Μεράς Μυκόνου, κατ’ επέκταση δηλαδή στην Ιερά Μητρόπολη Σύρου.
Η εισήγηση της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της Περιφέρειας ήταν θετική προς τη ΣΜΠΕ, αποτέλεσμα που ουδεμία εντύπωση προξενεί σε όσους παρακολουθούν την πορεία αποφάσεων της Περιφερειακής Αρχής, η οποία συνηθίζει να δέχεται κάθε επένδυση. Ωστόσο αξίζει να γίνουν γνωστά όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, έτσι ώστε ο μυκονιάτικος λαός να γνωρίζει ακριβώς τα γεγονότα, και να σχηματίσει άποψη ο ίδιος για το συμφέρον του.
Σύμφωνα με τη λειτουργία του Περιφερειακού Συμβουλίου, η διαδικασία που ακολουθείται στη συζήτηση ενός θέματος, είναι η ακόλουθη. Παρουσίαση του ζητήματος, ερωτήσεις από τους Π. Συμβούλους και αργότερα το λόγο λαμβάνει ο Περιφερειάρχης, οι πολιτικοί αρχηγοί και τέλος οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι. Στην περίπτωση που ένας αρχηγός παράταξης επιθυμεί να δώσει το λόγο του σε άλλο περιφερειακό σύμβουλο, αυτός ο σύμβουλος ορίζεται ως ειδικός αγορητής της παράταξης του.
Κατά τη συζήτηση του 11ου θέματος, παρουσιάστηκε από την εντεταλμένη περιβάλλοντος της περιφέρειας η (θετική) εισήγηση της υπηρεσίας, κι έπειτα το λόγο έλαβε ο Γενικός Γραμματέας Στρατηγικών Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης, ο οποίος πραγματοποίησε παρουσίαση του σχεδίου της ξενοδοχειακής μονάδας που αφορά η μελέτη, αναλύοντας τα ανταποδοτικά οφέλη, τους άξονες λειτουργίας του ξενοδοχείου και άλλα τέτοια ωραία πράγματα.
Στο σημείο αυτό, τον λόγο έλαβε ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, ο οποίος δεν έκρυψε τη δυσφορία του προς τη Δημοτική Αρχή Μυκόνου και το Δημοτικό Συμβούλιο, καθώς όπως είπε, δεν είχαν αρμοδιότητα να συζητήσουν ένα τέτοιο ζήτημα. Ανήγαγε μάλιστα το θέμα σε “πολιτικό ζήτημα” που μπορεί κανείς να συζητά δικαίως, αλλά το τεχνικό της υπόθεσης και η απόφαση, ανήκει κατ’ αποκλειστικότητα στο Περιφερειακό Συμβούλιο. Συνεχίζοντας, ανέφερε πως άκουσε φήμες από το νησί της Μυκόνου πως οι Μυκονιάτες θεωρούν πως “τα ΕΣΧΑΣΕ περνούν στο Περιφερειακό Συμβούλιο επειδή οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι είναι οι “βολικοί” και πως συζητούν στη βάση της σκοπιμότητας για την επένδυση”. Ο ίδιος σημείωσε, πως τα ΕΣΧΑΣΕ είναι μέρος της αρμοδιότητας των περιφερειών, διότι αφορούν ζητήματα χωροταξίας - ενώ αντίστοιχα η αρμοδιότητα των Δήμων αφορά τα ζητήματα Πολεοδομίας. Συνεχίζοντας, είπε τα εξής: “Να αποσταλεί αίτημα στο Δήμο Μυκόνου να χορηγήσει όλα τα αντίγραφα των οικοδομικών αδειών για ξενοδοχειακές μονάδες που βγήκαν τα τελευταία δύο χρόνια πέριξ της Άνω Μεράς, να τα φέρουμε εδώ, να τα δείτε εσείς (σσ. οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι) που είστε “βολικοί”, να δείτε αυτές τις οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν από την πολεοδομία του Δήμου Μυκόνου ή της Σύρου, για να δείτε και να κρίνετε”. “Να πάμε κι ένα βήμα παραπάνω, να βγάλουμε και μια απόφαση και να πούμε πως η τάδε άδεια κακώς εκδόθηκε και στις επόμενες άδειες που θα κληθεί να απαντήσει η πολεοδομία αγαπητοί μου φίλοι (σσ. μέλη του ΔΣ Μυκόνου), θα σας στείλουμε κι εμείς μια γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου”.
Ο Περιφερειάρχης έκλεισε το λόγο του αναφέροντας πως “όποιος θέλει να μας κουνήσει το δάκτυλο στο περιβάλλον, είμαι εδώ, για να του πω ότι παρέα μαζί του, θα δώσω τη μάχη, για όλα τα κτίσματα, όχι για δύο από τα 500. […] Δεν έρχονται τα ΕΣΧΑΣΕ γιατί εμείς (σσ. η Περιφερειακή Αρχή) σηκώνουμε το τηλέφωνο στο Υπουργείο. [..] Δύο μέλη του ΠΣ τουλάχιστον ζουν εκεί (σσ. στη Μύκονο). Να σοβαρευτούμε στο έξης:. Στον τομέα της πολιτικής σκέψης. Από εμάς δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό να φέρουμε στο όργανο μας θέμα συζήτησης άλλου Δήμου. [..] γιατί είναι θεσμική εκτροπή, γιατί παραβιάζεται ο διακριτός ρόλος του κάθε οργάνου. Γιατί η αυτοδιοίκηση είμαστε κι εμείς”.
Στη συνέχεια έλαβα το λόγο ως ειδικός αγορητής της παράταξης “Συμμαχία Νοτίου Αιγαίου” επί του ζητήματος. Η εισήγηση μου είχε τα εξής κεντρικά επιχειρήματα (επισυνάπτεται ολόκληρη παρακάτω).
Η προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζει το ζήτημα η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων, μιας και στην παρουσίαση που έκανε ο απεσταλμένος της, “μπέρδεψε” τα τοπωνύμια του Καραπέτη με αυτό στα Φερά-Γκρεμνά-Βατούδια κατά την παρουσίαση του.
Τόνισα την αναγκαιότητα πως ότι ψηφίζουμε ως Περιφερειακό Συμβούλιο οφείλει να αφήνει θετικά εφόδια στον τόπο και όχι μονάχα λίγο ή πολύ μπετόν.
Αναφέρθηκα στο γεγονός ότι η Ιερά Μονή χρησιμοποιεί τα κληροδοτήματα του μυκονιάτικου λαού, για χρηματικές συναλλαγές μέσω της ενοικίασης των οικοπέδων αυτών για να κτιστούν μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες. Είναι άραγε εις γνώση της Εκκλησίας της Ελλάδος η παραπάνω πρακτική;
Κατέστησα σαφές πως πλέον βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το εξής δίπολο: Είτε την ανεξέλεγκτη ροπή προς τις επενδύσεις, είτε την συζήτηση με τους κατοίκους της κάθε περιοχής και τα συμφέροντα τους.
Παρότι η απόφαση του ΔΣ του Δήμου Μυκόνου θεωρείται θεσμική εκτροπή από την Περιφερειακή Αρχή, μόνο τέτοια εκτροπή δεν είναι η θέση των κατοίκων της Άνω Μεράς που αντιδρούν στο διαρκές χτίσιμο του τόπου τους, όχι για μόνιμους κατοίκους, αλλά για εφήμερο κέρδος· ακόμη κι αν αυτό είναι νόμιμο.
Σχετικά με τις θέσεις εργασίας, όσοι ψήφισαν θετικά υπέρ αυτής της μελέτης και όσοι συνεχίζουν να μιλούν περί “δημιουργίας θέσεων εργασίας” και “κέρδος της τοπικής κοινότητας”, πλέον γνωρίζουν ότι οι θέσεις εργασίας αυτές θα πάνε αφενός σε ξένες με τον τόπο κατασκευαστικές εταιρίες, και σε ξενόφερτους ξενοδοχοϋπάλληλους, οι οποίοι θα μένουν εντός του ξενοδοχείου και σύμφωνα με την ίδια τη μελέτη “η διαβίωση των εργαζόμενων αυτών σε δομές εκτός του ξενοδοχείου θα δημιουργούσε κοινωνική και περιβαλλοντική επιβάρυνση της ευρύτερης περιοχής”.
Οι μόνες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται είναι ανειδίκευτες, τη στιγμή που η κοινωνία μας είναι καθ’ όλα εξειδικευμένη.
Σχετικά με τα απορρίμματα, όπου στη μελέτη φαίνεται πως θα οδηγούνται στον πλησιέστερο ΧΥΤΑ, αξίζει να παρατηρηθεί πως η εταιρία ζήτησε και έλαβε βεβαιώσεις των τμημάτων ΔΕΥΑΜ και Τμήματος Καθαριότητας της Δ/σης Περιβάλλοντος του Δήμου Μυκόνου, οι οποίες αναφέρουν αδυναμία των υπηρεσιών να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της επένδυσης. Συνεπώς, οι μελετητές της εταιρίας, εκτός από το γεγονός ότι δημιούργησαν μια μελέτη η οποία επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό την περιβαλλοντική ασφάλεια της Νήσου Μυκόνου, εν δευτέροις απαιτεί με θράσος από τις υπηρεσίες του Δήμου να δεχθούν τον επιπρόσθετο όγκο απορριμμάτων, λυμάτων, ύδρευσης και άρδευσης, ενάντια στο συμφέρον φυσικά των Μυκονιατών κατοίκων.
Τέλος, τα ανταποδοτικά οφέλη, όπως είχα αναφέρει και στο προ 15 ημερών Δημοτικό Συμβούλιο όπου είχα παραστεί, αποτελούν αστεία επιχειρήματα, περιβαλλόμενα από περίσσιο θράσος.
Τι απαντήσεις όμως δέχτηκα στα άνωθεν επιχειρήματα;
Καμία απάντηση επί των όσων ανέφερα.
Αντί για αντίκρουση των επιχειρημάτων μου, έκπληκτος άκουσα τα εξής:
Ότι εξέφρασα την άποψη του Δημοτικού Συμβουλίου Μυκόνου
Πως σε προηγούμενο ΠΣ (σσ. η υπόθεση Καραπέτη) ψήφισα αρνητικά σε μια νόμιμη επένδυση
Πως στο χώρο του Καραπέτη, άλλη εταιρία, χτίζει αυτή τη στιγμή οικοδομή “χωρίς περιβαλλοντικές μελέτες, για την οποία δεν ξέρουμε ούτε τους όρους δόμησης, ούτε τι θα χτίσουν παραπάνω”
Πως ο Δήμος Μυκόνου έλαβε μια γνωμοδότηση σε κάτι που δεν του έχει ζητήσει ο νόμος να το πράξει
Πως οι Δημοτικοί Σύμβουλοι Μυκόνου έχουν έλλειμμα ενημέρωσης περί της νομοθεσίας, και πως οι Δημοτικοί Σύμβουλοι νομίζουν πως έχουν δικαίωμα γνωμοδότησης.
Πως υπάρχει επιλεκτική περιβαλλοντική συνείδηση.
Παρότι οι υποδομές του νησιού της Μυκόνου είναι “ελλιπέστατες” (sic) δεν φαίνεται να υπάρχει πρόβλημα για άλλες επενδύσεις.
Πως αυτοί που ζητούν να καταψηφιστεί η πρόταση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, είναι αυτοί που κλείνουν το μάτι στον επενδυτή, να πάει στην πολεοδομία, και να βγάλει την άδεια του με τα ίδια τμ, με λιγότερες δεσμεύσεις όμως και λιγότερο έλεγχο.
Μάλιστα, Περιφερειακός Σύμβουλος, ανέφερε πως “είναι περήφανος πως δεν έφτασε ποτέ στο επίπεδο να λαμβάνει αποφάσεις κατά της ισχύουσας νομοθεσίας του ελληνικού Συντάγματος”
Τέλος, αξίζει πραγματικά να αναφερθεί το εξής ευτράπελο, για να καταλαβαίνει και ο κόσμος τι συμβαίνει στην περίπτωση αυτή και πως το κεντρικό κράτος αντιμετωπίζει τους Μυκονιάτες. Έπειτα από την ψηφοφορία και τη θετική εισήγηση του Περιφερειακού Συμβουλίου με τις ψήφους όμως της Παράταξης Χατζημάρκου (η αντιπολίτευση στο σύνολο της ψήφισε αρνητικά πλην μίας Περιφερειακού Συμβούλου από τη Σύρο), τον λόγο έλαβε ο Γενικός Γραμματέας Στρατηγικών Επενδύσεων, κ Ναπολέων Αυγούστης ο οποίος αφού ευχαρίστησε όσους ψήφισαν θετικά, έκλεισε το λόγο του με τα εξής όμορφα λόγια: “Επειδή μιλήσαμε για αρνητικές βεβαιώσεις περί συλλογής απορριμμάτων περί ύδρευσης και αποχέτευσης, συμβαίνει το ίδιο και με τις υπόλοιπες επενδύσεις που γίνονται στη Μύκονο”
Η απάντηση μου στα παραπάνω είναι η εξής:
Είμαι περήφανος που εκπροσωπώ τον τόπο μου. Φυσικά και θα εκφράσω και στο ΠΣ και όπου αλλού μου ζητηθεί τις αποφάσεις των Μυκονιατών και των αιρετών του πρωτοβάθμιου οργάνου.
Φυσικά και ψήφισα αρνητικά στην υπόθεση του Καραπέτη, ακόμη μια φορά ακολουθώντας τις επιταγές της μυκονιάτικης κοινωνίας.
Το τι συμβαίνει πλάι στον Καραπέτη, δεν ήρθε ποτέ ως θέμα του ΠΣ, ώστε να πω τη γνώμη μου στο συγκεκριμένο όργανο. Επίσης, εάν κανείς έχει ανασφάλειες ως προς τη νομιμότητα της οποιασδήποτε επένδυσης στη Μύκονο, μπορεί να προσφύγει στην Υπηρεσία Περιβάλλοντος της Περιφέρειας, όπως με ενημέρωσε ο κ Χατζημάρκος μετά από σχετικό ερώτημα μου.
Ο νόμος μπορεί να μη ζήτησε από το Δήμο Μυκόνου να γνωμοδοτήσει για την υπόθεση αυτή, ουδείς όμως μπορεί να απαγορεύσει στο Δημοτικό Συμβούλιο να συζητήσει για το ζήτημα των ΕΣΧΑΣΕ και το πως ξαφνικά χτίζονται φαραωνικές ξενοδοχειακές μονάδες στο νησί μας, χωρίς να έχει λόγο η τοπική κοινωνία.
Το αν οι Δημοτικοί Σύμβουλοι έχουν έλλειμμα ενημέρωσης, μπορώ να το απαντήσω ξεκάθαρα: Δεν έχουν. Είναι άρτια ενημερωμένοι, και το απέδειξαν στην συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου στην οποία ήμουν και παρών. Μάλιστα, τη θεωρία πως οι Δημοτικοί Σύμβουλοι είναι ανενημέρωτοι ως προς τη νομοθεσία θα μπορούσε κάποιος ρομαντικός να τη θεωρήσει και αγένεια και άκομψη συμπεριφορά.
Κατηγορήθηκα για επιλεκτική περιβαλλοντική συνείδηση, επειδή αναφέρθηκα μονάχα στο ζήτημα που είχε τεθεί στην Ημερήσια Διάταξη. Δεν ήξερα ότι έπρεπε να αναφέρω ξεχωριστά όλες τις υποθέσεις με τις οποίες συμφωνώ ή διαφωνώ προκειμένου να καταθέσω τις απόψεις μου στο Περιφερειακό Συμβούλιο! Σε διάστημα μάλιστα 5 λεπτών, και με το καταστατικό του ΠΣ να επιτρέπει στο προεδρείο να με διακόψει εάν παραστρατήσω και δεν αναφέρομαι μονάχα στο ζήτημα που συζητείται εκείνη τη στιγμή.
Η παραδοχή από σύμβουλο της Περιφερειακής Αρχής για “ελλιπέστατες” υποδομές στη Μύκονο, δεν είδα να συγκινεί κανέναν ώστε οι υποδομές να γίνουν καλύτερες.
Περί της περίφημης αυτής φράσης, μπορώ μόνο λύπη να εκφράσω. Ουσιαστικά επιχειρείται να δημιουργηθεί το αίσθημα πως εάν κανείς διαφωνεί, τότε παραβιάζει τον όρκο του ή ακόμη χειρότερα είναι παράνομος. Εάν η αρνητική μου ψήφος αποτελεί παραβίαση του Ελληνικού Συντάγματος, αυτή τη στιγμή θα διαβάζατε την ποινική μου δίωξη και όχι τα όσα συνέβησαν στο ΠΣ. Είναι κρίμα όμως διότι ο Σύμβουλος που εξέφρασε αυτή την καταληκτική σκέψη με θέρμη και σθένος, έχει σπουδάσει πολιτικές επιστήμες. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, είμαι σίγουρος πως θα έμαθε ότι η πολιτική, είναι μια δημόσια μάχη για την ηγεμονία των ιδεών. Πρόκειται εξ’ ορισμού για την σύγκρουση αντιθετικών αλλά υποκειμενικών πεποιθήσεων (αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που δεν υπάρχουν «πολιτικά ορθές» απόψεις.
Η θέση ότι “κλείνουν το μάτι στον επενδυτή” όσοι αρνούνται την περιβαλλοντική μελέτη επί του ζητήματος, είναι άτοπη. Άτοπη, διότι η διαφωνία έχει να κάνει με το σχέδιο των ΕΣΧΑΣΕ στο σύνολο του, και όχι με τις επενδύσεις αυτές καθ’ αυτές. Η διαφορά δεν έχει να κάνει με την επιλεκτική περιβαλλοντική συνείδηση ή άλλα τέτοια τινά. Η διαφορά έγκειται στο ότι η ίδια ακριβώς περιβαλλοντική συνείδηση απαιτεί από εμάς να μην επιτρέψουμε με κανέναν νόμιμο τρόπο την καταστροφή του νησιού μας από τεράστιες ξενοδοχειακές μονάδες. Καταστροφή του περιβάλλοντος είναι το να χτίζεις μια ολόκληρη πλαγιά, όχι το εάν θα εγκαταστήσει ηλιακά πάνελ για εξοικονόμηση ενέργειας το ξενοδοχείο που χτίστηκε σε μια ολόκληρη πλαγιά καταστρέφοντας τη, όπως θέλουν ορισμένοι να πιστέψουμε.
Για το τελευταίο “ρητορικό ερώτημα”, πραγματικά σηκώνω τα χέρια ψηλά. Πρώτη φορά βλέπω, μηχανισμό της κρατικής δομής, να εγκαλεί άλλον μηχανισμό της κρατικής δομής (Πολεοδομία, ΔΕΥΑΜ, Περιβαλλοντική Υπηρεσία Δήμου Μυκόνου” για το εάν δίδει βεβαιώσεις σε όλες τις επενδύσεις του νησιού! Μετά χαράς ζητώ από τη Γενική Γραμματεία Στρατηγικών Επενδύσεων να στείλει κάποια αρμόδια υπηρεσία στο νησί για να εξετάσει εάν υπάρχουν βεβαιώσεις παντού. Και όταν το κάνει, τότε μπορεί και ο εκάστοτε Γενικός Γραμματέας να προβαίνει σε ότι ερωτήσεις επιθυμεί, δίχως να αφήνει σκιές.
Τέλος με τα όσα διατυπώθηκαν για αντισυνταγματικές συμπεριφορές και τις ψήφους μας. Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό του κάθε πολίτη! Δεν συμβαίνει το ίδιο με την ερμηνεία του Συντάγματος. Τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για τη συνταγματικότητα μιας διάταξης υπουργικής απόφασης ή νόμου τον έχουν οι δικαστές και μόνο αυτοί. Οποιοσδήποτε άλλος επίδοξος ερμηνευτής του Συντάγματος, ερμηνεύει με κίνδυνο αστοχίας. Σε κάθε περίπτωση· ως δημόσια πρόσωπα τα λόγια και οι πράξεις μας είναι αυτά που μας χαρακτηρίζουν.
Καταληκτικά.
Η ΣΜΠΕ δυστυχώς υπερψηφίστηκε από τους Περιφερειακούς Συμβούλους της Περιφερειακής Αρχής καθώς και μιας ακόμη Περιφερειακής Συμβούλου. Τα όσα επιχειρήματα τέθηκαν από πλευράς μου, ουδέποτε επιχειρήθηκε να αντιπαραβληθούν με κάτι καλύτερο από τη Συμπολίτευση ή όποιον διαφωνούσε. Ως εκ τούτου διατηρώ το φυσικό δικαίωμα να διαφωνώ με όσους υπερψηφίσαν τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Πάγια θέση μου, είναι να εξυπηρετώ τα συμφέροντα των συμπολιτών μου. Εάν χρειαστεί να αντιπαραταχθώ, θα το πράξω, γνωρίζοντας πως εκφράζω τη γνώμη και τις θέσεις της δικής μας κοινωνίας. Δεν ανέχομαι να εκφράζεται η κομματική, η πολιτική ή οποιαδήποτε γραμμή πάνω από τους πολίτες, γιατί δεν είμαι υπόλογος σε γραμμές, σχήματα ή κύκλους. Ζούμε στη Μύκονο, και θέλουμε να μεγαλώνουμε και να ωριμάζουμε στον τόπο που τον ορίζουμε εμείς, και όχι το Υπουργείο Ανάπτυξης αυτής, της προηγούμενης ή οποιασδήποτε άλλης Κυβέρνησης.
Και όποιος-α θέλει, ακολουθεί.
Μετ΄ εκτίμησης,
Μηνάς Λυριστής
Περιφερειακός Σύμβουλος Νοτίου Αιγαίου
ΠΕ Μυκόνου